ATA101

Osmanlı Devleti emperiyalizminden payını almıştır “Kuru taklitçilik”

Tanzimatta

hem insan hakları anlamında hem de hukuk anlamında çok büyük gelişmeler vardır İlk laik uygulamalar başlamıştır Osmanlıcılık tanzimatta esas ideolıji haline gelmiştir ve oldukça tutarlıdır

• Devletin sürekliliği için başka kullanılabilecek bir fikir yoktur
  • İslamcılık gayrimüslimler
  • Türkçülük gayrimüslimler artı azınlıklar dışarıda kalıyor Bu emperiyalizmden dolayı gelen kültürel farklılıkların orantısız büyümesinin hala kontrol altına alınabilmesi mümkündür ve amaç da daha Osmanlıyı kaybetmemişken bunu korumaktır

Yapılanların aslında tümü devleti nasıl kurtaralıbileceği fikriyle yapılıyor

Demokratikleşirken mi modernleştik, modernleşmek için mi demokratikleştik?

• Biz modernleşirken demokratikleştik, hala(günümüzde) amaç değil araç

1876’daki kanuni esasiyle beraber meşruti yönetime geçtik

• Esas kanun yani anayasa
• Padişahın gerçek manada yetkileri kısıtlanmamıştır ancak iktidarın aldığı yetkinin kaynağı değişmiştir
  • Meclisi açma kapatma yetkisine hala sahiptir

Hindistan’da hilafet çağrısının tutmasının sebebi onlar İngiliz sömürgesiyken bir kurtuluş sunarken Araplardaki hilafet çağrısının tutmamasının sebebi çıkar çatışması. Araplar bu toprakları kendilerinin olarak gördükleri için uymuyor bu fikre, ters düşüyor

• 2. Abdülhamit döneminde denendi

2 . Abdülhamit döneminde muhalif aydınları olarak Jön Türklerdir

• 2. Abdülhamitin baskıcı rejiminden kurtulup demokrasiyle yönetilme isteği

Osmanlı modernleşmesi başarısız olmamıştır, devletin kurtarılabileceği düşüncresine

1912 sopalı seçimleri

• İttihatçılar seçime gitti meclisi yenilemek
• Oy toplamak için milletin üzerinde baskı kurmuşlardır

1913 Bab-ı Ali Baskını

• İttihat yöntemine karşı yapılmıştır
• Serbesti gazetesi başmuharriri Hasan Fehmi nin öldürülmesi sebep olarak gösterilmiştir
• Atatürk Haraket Ordusu ile bu isyanı bastırmıştır

Trablusgarp Savaşı

• Kuzey Afrikadaki son toprak parçası gg olmuştur (onlar toprak parçası değildir, Namık Kemal ile büyümüş bir kuşağın vatan toprağı diye gittikleri bir yerdir)
• Empereyalist güçler anlaşması aracılığıyla İtalya kendinde savaşacak yetkiyi bulmuştur
• Atatürk Tobruk ve Derne’de savaşmıştır, yaralanmıştır ama rütbe almıştır

Trablus’dan 50 gün sonra Hürriyet ve İtilaf Fırkası

• İttihat ve Terrakiye muhalif olan tüm tarafları tek partide toplamıştır
• Kurucusu Damat Ferit Paşadır
• İttihat’ın ciddi bir mağlup almıştır bir süre sonra da meclisi yasal değişikliklerle feshetmişlerdir

2 . Meşrutiyet dönemi Türk siyası tarihinde ordunun siyasete müdahelesinin birçok ilk örneğiyle doludur

Balkan Savaşları sırasında Mustafa Kemalin Şube görevi Çanakkale Boğazı ve Gelibolu Yarımadasını korumak

1 . Dünya Savaşı nedenleri:

• Empereyalist devletlerin çıkarları

19.YY’da öne çıkan 5 devlet

• İngiltere
• Fransa
• Avusturya-Macaristan
• Osmanlı
• Rusya

Almanya ve İtalya 19.yy da daha yok (hatta Almanya geç kaldığı için bizimle oldu, İtalya’ya benzer şekilde)

İngiltere:

• En büyük ve en değerli sömürgelerinden biri Hindistan
  • Derdi bunu elinde tutmak
• Avrupa kıtasında ciddi bir denge politakası izliyor
  • Hiçbir Avrupa devletinin çok güçlenmesini istiyor
• Rusya’nın Hint Okyanusuna ve Akdenize inmesini engellemek
  • Rusya’nın gelişmesini engellemek için denizlere inmesini engellemesi lazım
  • Bu denizlere erişimin 3te2 si tr den geçiyor, bu yüzden İngiltere olabildiğince Tr yi desteklemiştir

Avusturya-Macaristan:

• Balkanlara egemen olmak, Almanca konuşulan bölgelere sahip olmak
• 18. yy da en çok savaştığımız devlet iken 19.yy de Rusya’dır en büyük problemimiz. Avusturya-Macaristan da büyük bir devlet olduğu için başı milliyetçilikle başı dertte

Almanya’nın 20. yy de çok güçlü bir çıkış yapması İngiltere’nin Rusya’ya karşı izlediği politikayı değiştirdi ve birbirine yakınlaştırdı.

• İngiltere aynı zamanda Kıbrıs’ı da aldığı için Osmanlı’ya bağımlılığı azalmıştır
• Ayrıca Ruslar 1893’te (93 harbinde) çok fazla ilerleyebildikleri için İngiltere koruyamayacağını anlıyor ve Osmanlı’yı koruma politikasından daha Osmanlı üzerinden uzlaşıya dönüyor

Batı Cephesi:

• Çanakkaleyle beraber kazandık

Doğu Cephesi:

• Çarlık Rusya’sının yıkılmasıyla beraber burayı kazandık
• Breslitov(?) anlaşmasıyla bize bıraktılar burayı

Biz savaşı Güney Cephesinde kaybettik

• Toprak parçası değildi vatan toprağıydı (yaşanan yüzyılın bakış açısıyla bakılması lazım)

İngilizler taaruz ederler ve Filistin Cephesi çöker, Batı’da da Bulgaristan i yener

• İngiltere’nin İstanbul Boğazına ilerlemesini Bulgaristan engelliyordu, onun çekilmesiyle beraber bizim boğazlara set görevi gören bir şey kalmadı
• Güney Cephesinde bunun üzerine Liman Von Sanders Şam’a çeker, sonra Humus a çeker ama Atatürk dinlemez Halep’in kuzeyine çeker
• Halep’teki durumu görünce Hatay’a kadar çekilir.
  • Adamlar istemiyor bizi, İngilizlerle beraber bize ateş açıyorlar evlerden
• Ardından Toros’a (Hataya çekilir)

Bunlardan sonra bir barış istenecek (Ameriga aracılığıyla)

• İtilaf devletleri de diyor ki 1. Dünya Savaşını başlatan, yürüten devletlerle biz masaya oturmayız, bunun üzerine ciddi yönetim değişikliklerine gidiyor
• Almanya Cumhuriyet oldu
• Çarlık Rusyası Cumhuriyet oldu

Çok önceden başlamış bizim Türk Modernleşmesi (insan haklarının kazanımı, yönetimin gücünü aldığı kaynağı değişmesi) artık 1. Dünya Savaşıyla da beraber gerçek bir ulus-devlet kimliğini kazanmamızı ve onun sınırlarını çizmemizi sağlamıştır

Mondros

• Talat Paşa hükümeti gitti(itilafların isteği üzerine), Ahmet İzzet Paşa hükümeti kuruldu (Hala İzzet Paşa)
• Kapitülasyonlar kaldırılmıştı geri getirildi
• Nasihat heyetlerikurulmuştu. Şehzadelerin önderliğinde Anadolu’ya giderek direnmemeleri gerektiği tembih ediliyordu
  • İzmir işgali sonrası kaldırıldı. Çok farklı bir atmosfer yaratmıştır

İstanbul işgali sonrası Ahmet İzzet Paşa hükümeti gitmiştir ve Tevfik Paşa hükümeti gelmiştir.

• Atatürk 7. Kol Ordu komutanlığını bırakmış (direk ordu feshedilmiştir)
• İstanbul’da Tevfik Paşa hükümetinin güven oyu almasını engellemek isterler ancak bu mümkün olmaz

Mondros sonrası İstanbul’un işgali Tevfik Paşa hükümeti zamanına denk geliyor

1918 de Vahdettin Mebusan Meclisini kapattı

• Artık devlet milli iradeyi temsil etmiyordur

Milli Mücadele döneminde en kötü fikirler genelde Damat Ferittir ama genelde Vahdettin hep haklanmaya çalışılır.

• Vahdettin Damat Feriti 5 kez idareye getirmiştir
• Teflon Siyaseti

Milli Mücadele fikri siyaset ile çözülebilecek bir yol olmadığını anlayınca Mustafa Kemal Paşa’nın tercih ettiği bir yol olmuştur.

• Normalde hükümet değişmeseydi amacı İzzet Paşa Hükümetinde Harbiye Nazırı olarak görev alıp (7. Kolordu Komutanlığının feshi sonrası) orduyu canlı diri tutmaktı ama hükümet değişince böyle bir fırsatı kalmadı

İzmir işgali Milli Mücadele için kırılma noktası oldu.

• Paris Barış Konferansında İzmir’in işgaline karar verilmiştir
  • PBK 1. Dünya Savaşına son verecek anlaşmalarının esaslarını belirlemek içindir.

Paris Barış Konferansı

• İzmir in işgali
• Amiral Bristol kararı
• Manda ve Himaye kararı
• Bunların hepsi burada çıkmıştır.

İzmir işgali Yunanlılardan önce San Jan Demoren anlaşmasıyla İtalya’ya verilmiştir.

• Ancak daha sonrasında İngiltere bundan vazgeçip Yunanlılara vermiştir
• İngiltere nin Yunanlıları wield etmesi İtalyanlara göre daha kolaydır ve İtalyanlar daha güçlülerdir.
• Hatta İngilizler İtalyanlara o kadar az şey vermiştir ki İtalyanlar terk eder Paris Barış Konferansı nı

İngilizlerin Lord George’un İzmir’in işgali konusunda kişisel bir vendetta sı olduğuna dair söylemler vardır.

• Eski Liberal partisi Tr düşmanlığıyla öne çıkar

İzmir işgali öncesi donanmayı daha güçsüz kılmak, buna direnilmesini engellemek için Sakallı Nurettin Paşa yı görevden alıyorlar yerine İttihat döneminde işe yaramaz diye emekli olan komutanı getiriyorlar ve İngiliz ajanlığından şüphelenen adamı atıyorlar(ayrı insanlar).

• Milli Mücadele döneminde aleyhimize alınan kararlarla ilgi sorulduğunda genelde Damat Ferit yaz, çok yüksek ihtimalle tutturursun

Bizim için 1922’de Lozanla beraber sona ermiştir

İzmir işgalinin bu kadar tepki toplamasının altında

• Balkan Savaşları sonrası mübadele ve çeşitli yöntemlerle balkan milliyetçiliğinin çok ağır bir şekilde uygulanması

• Diğer büyük devletler sömürür, sen uyanana kadar kullanabildiği her şeyini kullanır ama bir noktada başkaldırınla beraber atarsın, Yunan ise kalmaya geliyor

  • Çünkü tarihsel haklar üzerinden hak iddia ediyorlar. Türkiyeyi doğal yayılma alanı olarak görüyor.
  • Kendi yurdunda sürgün, azınlık haline gelmek tehdidi. Olay o günkü şeyleri kaybetmek değil her şeyi kaybetmek.

• İşgal ettikleri ilk iki günde 2000 e yakın Türkü öldürmüştür.

• Tr’de Milli mücadelenin silahlı direniş arttı

• Damat Ferit istifa etmiştir. Yine sonra ama hükümeti kurma görevi ona verilmiştir.

Atatürk’ten asayişin düzenlenmesi, 7. madde gereği vatanı kaybetmemek adına, İngilizlerin de zorlaması üzerine Samsun’a çıkar

• Amasya Genelgesini hazırlar
  • Mücadelenin amacını gerekçesini yöntemini anlatır
  • Bir sorunu ortaya koymakla kalmıyor, mücadelenin nasıl olması ve çözümlerini gösteriyor
  • Vatanın bütünlüğü, milletin bağımsızlığı tehlikededir. İstanbul hükümeti üstüne aldığı sorunların gereğini yerine getirememektedir.
  • Milletin yine azmi ve kararı kurtaracaktır. İstanbul hükümetinden, padişahtan bir şey umma, çözecek olan sensin
  • Sivas kongresine temsilci gönder

Vahdettin’in Paris Barış Konferansı

• İstanbul işgal altındayken yani mondros sonrası gidip ciddi ciddi 1914 sınırlarını ister, itilaf devletleri götünü siker
  • istediği sınırlar bunlar
• Bunun üzerine Damat Ferit’i hakaret ederek kovarlar
• Ermeni konusunu ittihatçılara yıkarak kurtulmaya çalışırlar ama devlette devamlılık vardır, o yaptı benle bağlantısı yok diye bir şey söz konusu değil.