Karşılaştırmalı Dil İncelemeleri

14 Hafta toplam derste Özgür Hoca, İpek Hoca, Bahadır Hoca ve Selçuk Hoca vardı

Sınırlandırlmamış evrenceler: mutlak ve istatistiksel
X bilinen tüm dillerde ya da bilinen dillerin pek çoğunda bulunur.
Mutlak evrenceler
İstisnasız bilinen tüm dillerde bulunan evrencelerdir.
• Tüm konuşma dillerinde ünlüler bulunur.
• Tüm diller varlıklara gönderimde bulunabilir.
• Tüm dillerde çeşitli soru biçimleri görülür.

Selçuk Hocanın Kısım:

id: 1716662727772
---
Türkçe Sözdizimi?
===
Özne Nesne Eylem (ÖNE) , (SOV)
Ben Okula Gittim

id: 1716662727811
---
İngilizce Sözdizimi?
===
Özne Eylem Nesne (ÖEN), (SVO)
I went to the School

id: 1716662727860
---
Dünya dillerinde en çok görülen sözdizimleri? 
===
Özne Nesne Eylem, Özne Eylem Nesne (Türkçe ve İngilizceye benzer dizimler en çok görülenler) ve Eylem Özne Nesne dizilişi (Greenberg, Evrensel 6)

id: 1716662727892
---
Tipoloji konusundaki iki temel yaklaşım?
===
Greenberg'ün dil evrenselleri açıklamaları 
ve
Chomsky dil kuramı

id: 1716662727927
---
Greenberg'ün dil evrensellerine yaklaşımı?
===
Bu görüşte dile daha somut yaklaşımı benimsiyor. İstatiksel örneklemenin ve buna bağlı olarak yapılan çıkarımların öne çıktığı bu isim tipoloji çalışmalarının en önemli öncü isimlerinden biridir.

id: 1716662727969
---
Chomsky'nin dil evrensellerine yaklaşımı?
===
Dil evrensellerini daha soyut yapıda kabul eden bu yaklaşım, doğuştancılık(innateness) görüşünü benimser. Amaç az miktarda dili derinlemesine incelemektir.

id: 1716662727996
---
Chomsky'nin üretici dilbilgisinin temel iddialarından biri nedir?
===
Bütün dillerin ortak dilbilgisi vardır. 
Daha sonrasında da belirli ölçütlere bakar: Ne taşıyan/yerinde diller, özne düşürme, baş-ilk/son diller..x 

id: 1716666103503
---
Ne taşıyan/yerinde dil ne demek?
===
I saw *Kimber Lee* --> **Who** did you see?
*Nadine*'i gördüm / Onu gördüm --> **Kimi** gördün?

id: 1716666103540
---
Tümcenin adıl/özne düşürmesi ne demek?
===
Her dilde tümcenin öznesi vardır. Ancak bazı dillerde özneyi/adılı sesletmeme imkanın oluyor
Ben bugün okula gittim // Bugün okula gittim
I went to the school today // *Went to the school today

id: 1716666103572
---
İng baş-son/ilk bir dildir?
===
Baş-ilk bir dildir

id: 1716666103604
---
TR baş-son/ilk bir dildir?
===
Baş-son bir dildir

id: 1716666103629
---
ÜD dillerin ortak ve farklı görünümlerini açıklamak için neye başvurur?
===
İlkelere (principle) ve değiştirgenlere (parameter) lara. İlkeler (her insanın bir ilkesi vardır) her dilde bulunan ögeler için, değiştirgenler ise dilden dile farklılık gösteren durumalar için başvurulur.

id: 1716666103668
---
Baskın EÖN dizilişli dillerin hepsi, bir alternatif olarak ya da tek alternatif olarak ... temel dizilişine sahiptir.
===
	Baskın EÖN dizilişi --> ÖEN dizilişinin bir değişkesi olduğunu sezdirir. Eylemin başta olduğu çözümlemede Eylem yine ortaya gelse de yapısal çözümlemeden dolayı yine eylem başta kaldığı için dilin yapısına uygun olarak yer değiştirebiliyor
![[Pasted image 20240525222053.png]]

id: 1716666103734
---
Temel dizilişi istatiksel olarak en çok görülen olarak alsak da neden bu daha çok dilbilimsel çalışmalarla açıklanması gereken bir konudur?
===
Günde 3 öğün yemek yiyoruz diye herkesin 3 öğün yemek yediğini varsaymamız doğru mu?

id: 1716666103752
---
Greenberg evrensellerinin bulgularına göre (WALS destekli) tamlayan ad, öndurum(preposition) içeren dillerde baş-son/ilk durumlarından hangisi görülür?
===
Tamlayan ad, öndurum (preposition) içeren dillerde neredeyse her zaman baş adı izler
(aynı şekilde son durum ağırlıklı dillerde de baş-son sözdizimi görülür)

EÖN öndurumsal ÖNE sondurumsal

id: 1716666103784
---
Baskın EÖN dizilişli diller her zaman *sondurumsaldır/öndurumsaldır*
===
Baskın EÖN dizilişli diller her zaman **öndurumsaldır** (3. Evrensel)

id: 1716666103820
---
Şans etkenine bağlanamayacak bir çoğunlukla, normal olarak ÖNE dizilişine sahip olan diller
*sondurumsaldır/öndurumsaldır*. 
===
Şans etkenine bağlanamayacak bir çoğunlukla, normal olarak ÖNE dizilişine sahip olan diller **sondurumsaldır** (TR hesabı)
Ali gibi deriz TR'de, İngilizcede ise Like Ali diyoz ya o hesap

Evrensel 5 burada olması gerekiyor ama tam yazamadım

[S A] ile başlayan sayfa ve sonrasını eklemedim buraya yani 13. haftanın ikinci yarısı