Sesbilime Giriş

Hafta2 04/10/24

id: 1736441378232
---
Tr de xx ünlüler ötümlüdür, xx ünsüzler de ötümlüdür
===
Trde bazı ünlüler ötümlüdür, bazı ünsüzler de ötümlü olabilir

id: 1736441378355
---
Ünlüler xx, xx, xx ve engelsizdir
===
Ünlüler, gürültüsüz, periyodik, düzenli ve engelsizdir.

id: 1736441378388
---
Ünlü sesler periyodiktir ancak insan sesi xx
===
Karmaşıktır.

id: 1736441378421
---
Ğ bir ses değil, ..
===
Yumuşatma eyleminin bir imi (yazıbirimi)

id: 1736441378444
---
Sesletiyorsun, dudağın haraket ediyor. Aktif/Pasif eklemleyici?
===
Aktif

id: 1736441378477
---
Kadınlardaki temel ses sıklığı erkeklere göre daha azdır / fazladır?
===
Fazladır, erkeklerde Hz 90-160 iken kadınlarda bu 150-220 aralığındadır

id: 1736441378510
---
Küçük dil Tr de yoktur ama Fransızca gibi dillerde görülür
===
Fr'de aktif eklemleyici iken Tr için pasif

id: 1736441378538
---
Harmonikler yalnızca ünlüler/ünsüzler için geçerlidir
===
Ünlüler için geçerlidir sadece
Formant değerlerinden hatırla, bir sesin F0 değeri 100Hz ise harmonik değeri 200Hz dir

id: 1736441378571
---
F0 Herz aralığı
===
1-500Hz

id: 1736441378605
---
F1 Herz aralığı
===
500-1000Hz Arka dil sesleri (Düşük)

id: 1736441378637
---
F1 Formant a karşılık gelen ses türü 
===
Arka dil sesleri (düşük)

id: 1736441378671
---
F2-F3 Formant larına karşılık gelen ses türü
===
Öndil sesleri (yüksek) (i sesi)

id: 1736441378694
---
Duraklamalı sesler(obstruents) sadece ünsüzlerden/ünlülerden oluşmaktadır?
===
Sadece ünsüzlerden (patlamalı sesleri düşün)

id: 1736441378728
---
Ses ötümsüz olduğunda bunu IPA'de nasıl belirtiyoruz
===
Küçük h ile, ses üstünde küçük h ile

id: 1736441378761
---
[b] genelde ön/iç/son seste [p] ye dönüşür
===
Son seste kitap -- kitap+ını 

id: 1736441378791
---
/p/ ve /b/ nin değişkeleri
===
[p], [b]

id: 1736441378822
---
/k/'nin değişkeleri
===
[k], [c]

id: 1736441378853
---
/g/'nin değişkeleri
===
[g] ve [ɟ] (ters t gibi)

id: 1736441378884
---
/k/ değişkeleri ne zaman görülüyor?
===
[k] olan artdamaksıl [ɑ] ile görülürken
[c] olan öndamaksıl [a] ile (öndamaksıl a ödünçleme sözcüklerde)
 
Şeyden hatırla k olunca daha  daha bı tık daha sert bir ses(artdamaksıl [ɑ] öndamaksıl a kadar yol kat etmiyor dolayısıyla o kadar yayılmıyor da)

id: 1736441378915
---
k sözcüklerin hangi konumunda görülür?
===
ön iç sonseste

id: 1736441378945
---
g sözcüklerin hangi konumunda görülür?
===
ön ve iç ses (son seste görülmez)
bcdg kulağa garip geliyor ya o hesap

id: 1736441378975
---
Türkçede /n/ ünsüzü neyle beraber kullanıldığında [genizsil m] ye dönüşür?
===
/v/ /f/ /k/
enfes

id: 1736441379007
---
/n/ hangi durumlarda ve hangi ünsüzlerle konumlandığında nazal n olur
===
iç ve sonseste /k/ ve /g/ ile konumlandığında

id: 1736441379038
---
/N/ sesi genelde hangi ünsüzlerle etkileşime geçiyor 
===
/k/ /g/

id: 1736441379068
---
Yitirilen /h/ sesi neye benziyor?
===
[x]

id: 1736441379099
---
Ses değerini yitirmeyen h sesi?
===
[ç]

id: 1736441379130
---
Türkçede hangi durumda z ünsüzü ötümsüzleşir?
===
Sonseste bulununca

id: 1736441379177
---
/z/ ünsüzü son seste bulunca ne olur?
===
Ötümsüzleşerek altında yuvarlaklı z ye [ʐ] bir şeye dönüşür

id: 1736441379223
---
Tek seslemli sözcüklerde e'nin hangi değişkesi görülür?
===
[Açık e] ama bu sözcük [kapalı e] ye dönüşür

id: 1736441379255
---
Çift dudaksıl ünsüzler
===
p, b, m

---
Genizsil sesleri çıkış biçimine göre anlat:
===
Ağız boşluğundaki kapanmasına rağmen havanın geniz boşluğundan çıkması

---
/V/ glide yapınca neye benzer?
===
![[Pasted image 20250109235215.png]] Sağdakine benzer

---
Afrike ünsüzlerin üretimi?
===
Patlamalı bir ünsüz sebest bırakılmasındaki sürtünme kısmı uzatılarak, tam bir sürtünmeli ünsüz oluşturulmasıyla elde edilmektedir
Patlamlı + Sürtünücü ünsüz = Afrike